سبط در عهدین

---

نسل هر یک از پسران یعقوب (علیه‌السلام) نیز با اضافه به اسم هر یک از آن‌ها در جای جای عهد عتیق با نام سِبْط خوانده شده‌اند.

۱ - سبط در عهدین

---

عهد عتیق (ترجمه فارسی و عربی) پس از گزارش وصیّتهای یعقوب به پسرانش در زمان مرگ، در کنار بیان نام و تصویری از شخصیّت هریک از آن‌ها از زبان یعقوب (علیه‌السلام)، آنان را ۱۲ سبطِ اسرائیل می‌خواند.

۱.۱ - اسامی فرزندان یعقوب

اسامی آن‌ها عبارت است از:رِءُوْبِن، شِمْعُوْن، لِیْوِی، یِهُوْداه، زِبُوْلُوْن، یِسَّاکار، دان، گاد، آشِیْر، نَفْتالِی، یُوْسِف و بِنیامِین. با توجه به این‌که در موارد متعددی از این افراد با عنوان «پسران یعقوب (علیه‌السلام)» یاد شده است و فقط در اینجا آن هم پس از بیان وصیتهای یعقوب (علیه‌السلام) با عنوان «اسباط» معرفی می‌شوند، شاید بتوان گفت که در این کاربرد، سبط به معنای وصی و جانشین برگزیده و موعود برای یعقوب (علیه‌السلام) است، لیکن وصیّتهای ویژه یعقوب به حضرت یوسف پیش از دیگران و داستان خواب یوسف مبنی بر سجده برادران در برابر او فقط جانشینی یوسف (علیه‌السلام) را می‌رساند.
تورات نیز که تصویر آن از برادران یوسف (علیه‌السلام) ‌به جز بنیامین‌ به مراتب تیره‌تر از سیمای آنان در قرآن است هیچ اشاره‌ای به نبوت آن‌ها نمی‌کند.

۱.۲ - نسل پسران یعقوب در عهد عتیق

نسل هر یک از پسران یعقوب (علیه‌السلام) نیز با اضافه به اسم هر یک از آن‌ها در جای جای عهد عتیق (ترجمه فارسی و عربی) با نام سِبْط خوانده شده‌اند. در این کاربرد، هر سبطی متشکّل از قبایل متعدّدی بوده و در معرفی و شناخت هویّت افراد و گروهها به‌کار می‌رود. از گزارش تورات برمی‌آید که نوادگان‌یعقوب (علیه‌السلام) پیش از افزایش‌پرشمارشان، بیشتر با نام بنی اسرائیل خوانده می‌شدند ؛ امّا پس‌از خروج از مصر و بیش‌تر برای ساماندهی نظامی جنگجویان و بر اساس انتساب به یکی از پسران یعقوب به اسباط دوازده‌ ‌گانه تقسیم شدند. سِبط لِیْوِیْ که به‌سبب ارائه خدمات دینی در معبد ، معاش آن به‌ وسیله سبطهای دیگر تأمین می‌شد، جزو اسباط دوازده‌ ‌گانه به شمار نرفته و به جای آن سِبْط‌إفْرَیِمْ و مِنَسِّهْ (دو پسر یوسف (علیه‌السلام)) قرار‌ داشتند.

۱.۳ - اسباط دوازده‌ ‌گانه

اسباط دوازده‌ ‌گانه که با گذشت زمان پرشمار می‌شدند با تقسیم سرزمین موعود میان خود هر‌یک دارای رئیس و استقلال شده و با حفظ ارتباط تا زمان مرگ سلیمان ، در سرزمین واحدی می‌زیستند؛ امّا پس از مرگ وی دشمنی میان سبط یهودا و اِفْریِمْ به تجزیه سرزمین به دو بخش منجر شد؛ سبط یهودا و بنیامین با پیوستن به رِحَبْعامْ، فرزند سلیمان (علیه‌السلام)، بخش جنوبی سرزمین را «کشور یهودا» و اسباط ده‌ ‌گانه دیگر با پیوستن به یارُبْعامِ پسر نِباطْ، بخش شمالی را « اسرائیل » نام نهادند.

۱.۴ - اسباط در فرهنگ و حیات دینی یهود

گزارش عهدین از حضور پررنگ و نمادین اسباط و شماره دوازده‌ ‌گانه آن‌ها در فرهنگ و حیات دینی یهود ، از جایگاه ممتاز آنان در نزد یهودیان خبر می‌دهد.
مواردی چون قطعه‌سنگهای گرانبها و منقّش به نام ۱۲ سبط بنی‌اسرائیل در سینه بند هارون و لباس رسمی کاهن بزرگ به نشان نیابت از آنان ، جاسوسان گسیل شده از سوی موسی (علیه‌السلام) به کنعان ، انبیای صغارِ پس از موسی (علیه‌السلام)، انواع هدیه و قربانی برای خدا ، وکلای سلیمان و مجسّمه‌های شیر بر روی پله‌های شش‌ ‌گانه تخت وی ، حتی مدت زمان زینت زنان و جز آن ، عدد ۱۲ داشته‌اند، چنان‌که این عدد اساس دسته‌بندی تیره‌ها، قبایل و عشیره‌های بنی‌اسرائیل، مورد توجّه در پیدایش پسران و مبنای نظام شمارشی بابلیان بوده است. در عهد جدید نیز ۱۲ رسول برگزیده عیسی (علیه‌السلام) ، دروازه‌های دوازده‌ ‌گانه اورشلیم جدید با سر درِ منقّش به نام اسباط اسرائیل و تقسیم رؤیاهای آسمانی به ۱۲ قسم از سوی یوحنا و جز آن از این قبیل است.

۲ - پانویس

---